ویژگی معماری خانه های ایرانی
مهم ترین ویژگی معماری حفظ حریم داخل ساختمان است. معماران فضاهای اطراف خانه های ایرانی را جوری طراحی می کردند که داخل ساختمان از بیرون قابل رویت نباشد. از دیگر خصوصیات سراهای ایرنی مساحت بسیار زیاد آن است. این معماری خانه را به دو قسمت اندرونی و بیرونی تقسیم میکردند.
از دیگر ویژگی معماری بناها می توان به محل استقرار اشاره کرد. خانه ها بر اساس نور خورشید و جهت قبله ساخته می شدند. در اغلب خانه های سنتی ، محور اصلی بنا برای برخورداری از نور است . نور مناسب خورشید محور شمالی جنوبی می باشد. این جهت گیری از نظر اقلیمی باعث می شود تا داخل ساختمان در زمستان از گرمای مطبوع برخوردار باشد . و در تابستان از سایه و خنکی مناسب برخوردار باشد.
اجزای اصلی خانه های سنتی شبیه به یکدیگر است، هر چند ممکن است تفاوت هایی در جزئیات وجود داشته باشد. اما در حالت کلی اصول معماری به کار رفته در خانه ها به شرح زیر است:
1.بام های طاق و گنبد:
مهم ترین ویژگی معماری ایرانی، بام های طاق و گنبدی شکل است. طاق ها و سقف های یزدی یکی از شاهکارهای معماری ایرانی هستند که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کنند. قدمت این سقف ها به دوران ساسانیان برمی گردد و ساخت این سقف ها تا دوره اسلامی نیز ادامه داشته است.سقف هایی که در معماری خانه های یزد به چشم می خورد تا حد زیادی نشان دهنده وضعیت مالی صاحب خانه است، سقف هایی با پرداخت بیشتر و نقش و نگار های زیبا نشان از تمکن مالی ساکنان خانه دارد.
2.بادگیرها: یکی از عناصر جدایی ناپذیر در خانه های سنتی یزد بادگیر است. بادگیرها جهت تهویه و تعدیل هوا رو به بادهای مطلوب ساخته می شدند. نکته قابل توجه در بادگیرهای طراحی شده در سبک معماری یزد این است که بادگیرها در اشکال متفاوت ساخته می شدند و شما هیچ دو نوع بادگیری پیدا نمی کنید که دقیقا مشابه یکدیگر باشند.
3.حیاط: حیاط در سبک معماری یزد جایگاه ویژه ای دارد و به عنوان اصلی ترین ویژگی خانه های یزدی به شمار می رود. حیاط ها در قسمت آفتاب گیر ساختمان قرار می گیرند و برای خانواده های یزدی فضای مناسبی برای استراحت کردن، خوابیدن و حتی برگزاری مراسم عروسی و مذهبی به شمار می روند. حیاط در معماری یزدی دارای سه نوع بیرونی، مرکزی و نارنجستان می باشد.